Herkese günaydın. Bugün 7 Kasım Perşembe. Haftanın sonuna yaklaşırken ABD borsalarında, BIST 100'de ve tabii kriptoda gündem hâlâ Trump. Dünkü galibiyetin tetiklediği sıra dışı ralliye dair notlar, ilgili piyasaların başlıklarında. Gündemin son maddesinde ise OECD'nin "How's Life? 2024" raporundan öne çıkanları derliyoruz. Değinmeden geçemeyeceklerimiz:

• 🍂 Yeşil dönüşüm tarihe mi karışıyor? Seçim telaşına kaçırmışız, ancak 11 Kasım'da Bakü'de başlayacak olan COP29'a katılmaktan cayanlara Avrupa'nın en üst düzey diplomatı, ikinci dönemine seçilen Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen da eklenmiş. Komisyon sözcüsü Tim McPhie, von der Leyen'ın "Komisyon'un geçiş sürecinde olması sebebiyle kurumsal görevlerine odaklanması gerektiği için" konuşmacılar arasında yer aldığı zirveye katılmayacağını doğrulamış. Almanya'daki Yeşiller'den Michael Bloss, von der Leyen'ın katılmama kararının Avrupa'nın iklim krizi konusundaki taahhütlerini tartışmaya açtığını ve bu açıdan "ölümcül bir işaret" olduğunu söylüyor. Ek olarak Çin, Güney Afrika, Japonya, Avustralya ve Brezilya'nın liderlerinin de zirveye katılması beklenmiyor.

• 🚨 DPA'nın Almanya hükümet yetkililerine dayandırdığı habere göre Almanya'da Başbakan Olaf Scholz, koalisyon ortağı FDP'nin Genel Başkanı ve Maliye Bakanı Christian Lindner'i görevden aldı. Ülkede bir bütçe uzlaşmazlığı yaşanıyor.

ABD BORSALARI
I. Kazanan, Elon Musk

Evet, dün ABD seçimlerinin galibi Donald Trump oldu ve Beyaz Saray'daki ikinci dönemini büyük ölçüde garantiledi; ancak özellikle suikast girişiminden sonra Trump'la daima kol kola hareket eden Elon Musk da hem daha fazla nüfuz kazandı hem de servetine yeni milyar dolarlar ekledi.

• Endeksler: Hisse senetleri çarşamba keskin bir şekilde yükseldi. Dow Jones %3,57 (1.508 puan) artış kaydederek Kasım 2022'den bu yana ilk kez bin puandan fazla yükselmiş oldu. S&P 500 %2,53 yükseldi, Nasdaq Bileşik %2,95 artışla rekor tazeledi. Russell 2000 %5,84 yükselişle 52 haftanın rekorunu kırdı.

• Kazanan, Elon Musk: Tesla'nın yatırım geri dönüşünü Morning Brew CEO'su Austin Rief hesapladı. Elon Musk'ın Trump'ın kampanyasına 130 milyon dolar bağışladığını not eden Rief, Tesla'nın piyasa değerinin bugün 100 milyar dolar arttığını, bunun da Tesla'nın %13'üne sahip olan Musk'ın servetine doğrudan 13 milyar dolar eklediğini hatırlattı. Kabaca, üç ayda 100 kat artış.

• Şirketler: Tesla %15'e yakın değer kazanırken SMCI'ın kayıpları %20'yi aştı. Çin ve Almanya merkezli otomobil üreticilerinin ABD'de ve Avrupa'da işlem gören hisseleri Trump'ın potansiyel gümrük tarifelerine dair endişelerle düştü. Nio, Li Auto, BYD gibi üreticilerin hisseleri %2 ila %5 arasında değer kaybederken BMW, Mercedes-Benz gibi hisseler Avrupa'da %6,5 geriledi. Öte yandan banka hisseleri sıçradı, JPMorgan %11,5 tırmanırken Wells Fargo %13 yükseldi.

• Tebrikler: Amazon Kurucusu Jeff Bezos, Apple CEO'su Tim Cook, OpenAI CEO'su Sam Altman gibi manşetlerden düşmeyen isimler Donald Trump'a tebrik mesajları paylaştı. Swipeline, girişim ekosisteminden bazı isimlerin mesajlarını derledi.

BORSA İSTANBUL
II. BIST 100 Trump'ın galibiyetini coşkuyla karşıladı

Borsa İstanbul, dün ABD'deki seçimlerin galibinin Donald Trump olmasını coşkuyla karşılayan küresel piyasaların başında geliyordu. Gün içinde %3'lerin üzerine çıkan kazançlar kapanışta %2,83'lük kazanımı getirdi. Bloomberg'den Taylan Bilgiç, BIST 100'ün dün küresel çapta en iyi performans gösteren endeks olduğunu paylaştı.

• TL: Türk lirası, dün ABD doları karşısında değer kazanan tek gelişmekte olan ülke para birimi olarak hedge fonların güvenli limanına dönüştü. Bloomberg, kamu bankalarının TL'nin direncini korumak için 500 milyon dolardan fazla satış yaptığını yazdı. Yine de %3,5 değer kaybederek dolar karşısında en kötü günlerinden birini yaşayan Meksika pesosu ve diğer gelişmekte olan para birimlerine karşı TL, carry trade'in cazipliği sebebiyle yabancıların pozisyon açmak için benimsediği ideal duraklardandı.

• Trump 2.0 ve Türkiye: Cumhurbaşkanı Erdoğan, Trump'ın zafer konuşmasını takip eden dakikalarda galibiyeti "Dostum Donald Trump'ı tebrik ediyorum" mesajıyla kutladı. Trump'ın ilk döneminden ekonomik hafızada Rahip Brunson krizi öne çıkıyor. Trump'ın yükselen korumacılık trendini bir üst perdeye taşıyacağı da düşünüldüğünde, BBC'nin konuştuğu Sinan Ülgen'in Trump 2.0'ın "Türkiye'yi dış ekonomik ilişkiler bakımından 'daha zorlu bir konjonktüre' itebileceği" yorumu makul görünüyor. İran, İsrail, Suriye gibi konulara dair yorumları BBC Türkçe uzmanlarla konuşmuş, meraklısına.

• Şirket haberleri: Anadolu Efes'in 5 Kasım'da açıkladığı bilanço, dün Anadolu Grubu (AGHOL), Migros (MGROS) ve AEFES'e tavan getirdi. Anadolu Efes'in net satış geliri üçüncü çeyrekte yıllık bazda %2,5 arttı. Albatros hedef fiyatı 405 TL'de koruyarak "al" tavsiyesini korudu, Gedik Yatırım AEFES'i "endeks üstü getiri" olarak nitelendirdi. Vakıfbank üçüncü çeyrekte 27,21 milyar lira net kâr açıkladı. Sabancı Holding'in net nakit pozisyonu 2023 sonundaki 7 milyar TL'den 12,2 milyar TL'ye ulaştı. SAHOL, 2024 üçüncü çeyreğinde 3 milyar TL net zarar açıkladı, bir önceki yılın aynı döneminde bu 11 milyar TL idi. Dün tavana yakın yükselenler arasında KONTR, ENERYA, ASTOR, BIMAS, TAVHL ve YEOTK de sıralandı.

KRİPTO
III. Bitcoin için sırada ne var?

Dün rekorlara doymayan Bitcoin, dün gece biz bu özeti yazarken 76 bin doları da aşarak kısa süreliğine ATH seviyesini yeniledi. Gün boyu genel olarak volatil seyretse de ok hep yeşil ve çoğu zaman yukarı yönlüydü.

• Altcoin'ler: Uniswap'in UNI'si günün en çok kazananlarından oldu. CoinDesk'in analizine göre DeFi sektörü, Donald Trump'ın zaferinin ardından altcoin'ler cephesinde kripto rallisine öncülük etti. CoinDesk DeFi Endeksi %20 arttı. DeFi'nin ümitleri, daha sağlıklı bir regülasyon çerçevesi.

• Trump kriptoda neyi değiştirecek? ABD tarihinin Bitcoin'le ödeme yapan ilk başkan adayı olan Donald Trump, kampanyasının ilk gününden son gününe kadar kriptonun ateşli savunucularından biri oldu. Tabii endüstri de Trump'ın seçilmesi için ciddi bağışlar yaptı ve lobi faaliyetleri yürüttü. Şimdi bu karşılık nasıl ödenecek?

• Birkaç perspektif: CoinDesk'in özel haberine göre görüşlerden biri, bir süredir "soruşturma tehdidi" altında olan USDT'nin Trump'ın zaferinden faydalanacağını düşünüyor. Zira Tether'ın şirket çapında temasta olduğu Cantor Fitzgerald'ın CEO'su Howard Lutnick, önemli bir Trump destekçisi. Öte yandan SEC, Gary Gensler'ın görevinden ayrılacağı bir liderlik değişikliğine hazırlanıyor. Daha gevşek ve yapıcı bir SEC, endüstri için tereddütsüz olumlu. Belki de 2025'in ilk çeyreğinde Solana ETF'leri görürüz, kim bilir?

• Sırada ne var? İki hafta içinde şirketlerin 13-F beyanları açıklanacak, bu da kimler hazinelerine Bitcoin ekledi görmemizi sağlayacak. Kurumsal benimsenmeye dair daha rahat ve daha güçlü göstergeler piyasalar için yükseliş sinyali.

ODAK
IV. Hayat nasıl?

Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı'nın (OECD), OECD ülkelerinde yaşayan insanların hayatlarının daha iyiye gidip gitmediğini ve ilerlemenin sürdürülebilir ve kapsayıcı olup olmadığını değerlendiren raporu How's Life? / Hayat Nasıl? raporunun 2024 edisyonu yayımlandı.

• Ee? Raporun altıncı edisyonu, mevcut refah sonuçlarını, eşitsizlikleri ve gelecekteki refah için kaynakları kapsayan 80'den fazla göstergeden elde edilen en son kanıtları sunuyor.

• Bulgular: OECD ülkelerinde hanehalkı gelirlerinin COVID döneminde yapılan desteklerle büyük ölçüde korunduğu göze çarpsa da artan yaşam maliyeti baskıları, özellikle düşük gelirli haneler için konut maliyetlerini karşılayamama gibi sorunları artırıyor. Sağlık, yaşam memnuniyeti ve sosyal ilişkiler gibi maddi olmayan refah alanlarında düşüş göze çarpıyor. Farklı demografik gruplar arasında refah açısından eşitsizlikler devam ediyor, ancak bazı alanlarda yaş/cinsiyet farkının daraldığı da görülüyor.

• Başka? OECD, doğal-ekonomik ve sosyal sistemlerde sürdürülebilirliğe öncelik vermenin çok önemli olduğuna dikkat çekiyor. Su stresinin OECD ülkelerinin yarısında orta-yüksek olarak sınıflandırdığını not düşen kurum, geri dönüşüm oranlarındaki ilerlemenin de 2019'dan bu yana yavaşladığını belirtiyor. Biyoçeşitlilik riskleri artıyor. Ek olarak Türkiye'ye ilişkin sonuçlar tam şurada.

• Türkiye'ye ilişkin sonuçları EKONOMİ'den Özder Şeyda Uyanık özetliyor. Habere göre Türkiye, Estonya ve Almanya'nın ardından, 2019-2022 arasında gelir adaletinin en çok bozulduğu üçüncü ülke. Türkiye'de reel ücretler 2010 sonrasında yükselse de bu yükseliş Türkiye'nin yüksek reel ücret ülkeleri arasında sayılmasına yetmiyor. İstihdam, eğitim veya öğretimde olmayan gençlere (NEET) dair oran en yüksek Türkiye'de. Ek olarak Türkiye, yaşam memnuniyetinin en düşük olduğu ülkelerin başında geliyor.

• Öneri? OECD, krizden sonraki toparlanmayı ele almak için ekonomik sistem veya siyasi sonuçlar gibi tek boyutlu ölçütler yerine ekonomik, sosyal ve çevresel sonuçları dikkate almak, daha işlevsel gibi görünüyor. Raporda, "Nüfus yaşlanmasından, dijitalleşmenin ve yapay zekanın derin yapısal dönüşümüne ve iklim değişikliğinin halihazırda çok gerçek olan tehdidine kadar büyük toplumsal değişimleri ele almada daha çok boyutlu, insan odaklı ve ileriye dönük bir yaklaşım benimsemek özellikle önemli olacaktır" ifadelerine yer veriliyor.

👋

Gün boyunca önemli iş dünyası ve piyasa gelişmelerini portfolyo.co’da, 𝕏’te, Instagram’da ve LinkedIn’de izlemeye devam edeceğiz.