Herkese merhaba. ABD endekslerinden ve kripto paralardan yana yüzler gülüyor, BIST 100 yine 10 binin altında. New York Belediye Başkanı Eric Adams rüşvet iddialarıyla ABD - Türkiye gündeminin merkezinde. Piyasalara geçmeden önceki haberlerin biri Türkiye'den, üçü dünyadan:

• 🇹🇷 Youthall'un Türkiye genelinde 18-34 yaş aralığındaki 2.627 katılımcıyla gerçekleştirdiği Gençlerin Beklenti ve Yönelimleri Araştırması 2024, katılımcıların %70,1'inin aylık 5 bin TL'nin altında gelirle geçinmeye çalıştığını, %64'ünün ailesinden harçlık aldığını, 5 katılımcıdan ikisinin (%40,9) geleceğe dair kaygılı olduğunu gösteriyor.

• 🇦🇷 Arjantin'de yoksulluk oranı, kemer sıkma programı yürüten Javier Milei'nin yönetiminde %52,9'a fırladı. FT'nin aktardığına göre bu oran son 20 yılın en kötüsü ve 2024'te 3,4 milyon Arjantin vatandaşının yoksul kategorisine dahil olduğu anlamına geliyor.

• 🇨🇳 Çin hisseleri, borsaya sağlanacak 114 milyar dolarlık likiditenin de etkisiyle 2008'den bu yana en iyi haftasına ilerliyor. CSI 300 endeksi, Çin'in küresel mali krize yanıt olarak benzer bir teşvik paketi açıkladığı Kasım 2008'den bu yana en iyi performansını göstererek haftanın başından bu yana yaklaşık %15 arttı.

• 🇯🇵 Japonya'da Liberal Demokrat Parti, ülkenin bir sonraki başbakanı olarak Shigeru Ishiba'yı seçti. Ishiba Japonya merkez bankasının politikayı normalleştirme çabalarını destekleyen biri. Yen dolar karşısında yükseldi.

ABD BORSALARI
I. Dolar düşüyor, S&P 500 yeni rekorlar kırıyor

ABD hisseleri yapay zeka hikâyesinin bitmediğini, Çin'in teşvik paketinin iyimserliği sürdürdüğünü, ABD ekonomisinin güçlü kaldığını fiyatladıkları bir seansta coşkuluydu. S&P 500 %0,4 yükselerek bu yılın 42. rekorunu kırdı. Nasdaq 100 %1,5'e kadar sıçradıktan sonra seansı %0,7 kazançla tamamladı. Bloomberg Dolar Spot endeksi düştü. 10 yıllık ABD Hazine tahvili getirisi yaklaşık %3,79'a yükseldi.

• Kazananlar, kaybedenler: Büyüme planları açıklayan ve üst yönetimi yatırımcı baskısıyla değiştiren Southwest Airlines %5,42 değer kazandı. Micron güçlü beklentileriyle yarı iletken sektörünü yukarı taşıdı. Super Micro Computer ise Wall Street Journal'ın şirket hakkında "muhasebe ihlallerini" araştırmak için soruşturma başlattığına ilişkin haberlerinin ardından %15'e yakın değer kaybetti.

• Dün: ABD ekonomisi ikinci çeyrekte yıllık bazda %3 büyüdü, ki bu Wall Street'in beklentilerinin üzerinde bir oran. Ekonomistler %2,9'luk bir büyüme bekliyordu. GSYİH için üçüncü tahmin, ekonomik büyümenin birinci çeyrekte görülen yıllık bazda %1,4 büyümeden daha yüksek olduğunu doğruluyor. Oxford Economics'ten Michael Pearce, "Revizyonlar, ABD ekonomisinin önümüzdeki yıl makul bir hızda büyümeye devam edeceğine dair inancımızı güçlendiriyor, bu da işgücü piyasası koşullarının bundan sorna belirgin bir şekilde kötüleşmesinin olası olmadığını gösteriyor" dedi.

• Bugün: Fed'in baz enflasyon göstergesi kişisel tüketim harcamaları (PCE) verisi bugün 15:30'da yayımlanacak. PCE'nin ağustosta aylık %0,2 ve yıllık bazda %2,7 artmış olması bekleniyor. Temmuzda yıllık bazda rakam %2,6 idi. Analistler PCE verisinin Fed'in faiz rotasını değiştirme ihtimali görmüyor.

BORSA İSTANBUL
II. Eş güdüm vurgulu kararlar ve bir takı meselesi

Dün gece Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'ndan (BDDK) kredi kartlarına ve ihtiyaç kredilerine ilişkin kararlar geldi. BDDK, kredi kartı ve ihtiyaç kredisi borçlarının 60 aya kadar yapılandırılması imkânı tanırken asgari ödeme tutarını da 50 bin TL ve altındaki limitler için dönem borcunun %20'si, 50 bin TL üzeri kartlar için ise dönem borcunun %40'ı olarak belirledi. TCMB ise aylık azami akdi faiz oranlarını bakiyeye göre güncelledi.

• Ne demek? TCMB'nin blogu Merkezin Güncesi'nde yayımlanan açıklamada kararların kredi kartı borçluluğunu azaltmayı teşvik ettiği, iç talepteki dengelenmeye katkıda bulunduğu, eş güdümlü makroihtiyati tedbirlerle dezenflasyon sürecini desteklediği belirtildi. Ekonomi Twitter'ı kararları gevşeme ve faiz indirimi hazırlığındansa bankalara tahsilat yapabilme, borçlulara da biraz olsun nefes aldırabilme şansı olarak yorumladı. Kararlardaki eş güdüm vurgusu da kritikti, zira geçtiğimiz cuma iki kurumdan gelen kararlar iki kurumun "ters düştüğü" şeklinde yorumlanmıştı.

• Takı meselesi: Timur Soykan, birkaç gün önce BDDK Başkan Yardımcısı Mustafa Aydın'ın, bankaların genel müdürlerini düğününe davet ettiği, banka genel müdürlerinin de "150 bin TL - 350 bin TL arasında arasında takı bütçeleri belirlediğini" yazdı. Dün Murat Yetkin'in haberinde, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in konudan rahatsız olduğu, "inceleme başlatılması talimatı vererek gereğinin yapılacağını söylediği" belirtildi. BDDK yöneticisinin denetlemekle yükümlü olduğu şirketlerden düğün hediyesi kabulünün yasada bazı maddelere aykırı olduğu söyleniyor.

• "Şimşek'in gücü": Ozan Gündoğdu ise Mustafa Aydın'ın, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli'nin Özel Kalem Müdür Yardımcısı Bilal Aydın'ın kardeşi olduğuna, gelinin ise Süleyman Soylu'nun avukatı olduğuna dikkat çekerek "MHP himayesinde gerçekleşen bu düğünde tüm finans kurumlarının sıraya dizilmesi Mehmet Şimşek tarafından soruşturulamaz. Şimşek’in gücü MHP’yi soruşturmaya yetmez" dedi.

• BIST 100: BIST 100 dün %0,62 kayıpla günü 9.829 puandan tamamladı.

KRİPTO
III. Bitcoin mevsimselliğe meydan okuyor

Küresel piyasalardaki genel iyimser havanın etkisiyle yükselmeye devam eden Bitcoin, 65 bin doların üzerindeki değeriyle tarihsel eylül performanslarına meydan okuyor. Bloobmerg'ün analizi, Bitcoin'in ayın başından bu yana %10 değer kazandığına; geçtiğimiz 10 yılda eylülün ortalama performansının %5,9 kayıp olduğuna dikkat çekiyor. Evet, mevsimselliğe meydan okuyarak son yılların en iyi eylül ayını yaşıyor.

• Spot ETF'ler: Spot Bitcoin ETF'ler dün 365 milyon dolarlık girişle bugüne kadarki en büyük girişlerden birini gördü. Bu girişlerin de desteğiyle BTC %3 artışla 65 bin doların üzerine park etti. Hatta bu sabah da yükselmeyi sürdürdü ve 65.500 doları aştı.

• Başka? Piyasanın yükselenleri arasında, Asya'daki ilk işlemlerde SHIB, BONK ve FLOKI gibi köpek temalı meme coin'ler öne çıktı. Yatırımcıların risk iştahı geri döndü, SHIB ve FLOKI %15, BONK %17 arttı. Çin'in Ethereum'u olarak anılan Conflux (CFX) da %18 değer kazandı.

• Gensler'a rağmen: ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC) Başkanı Gary Gensler dün yine Bitcoin'in bir menkul kıymet olmadığı konusundaki görüşünü yineledi, ancak piyasa Gensler'a aldırmadı. Öte yandan Gensler, ABD'nin önde gelen bankalarından BNY Mellon'ın ETF'ler dışında, kripto para birimlerinin kendilerini de saklama konusunda yetkilendirildiğini söyledi. Geçtiğimiz günlerde Revolut'un stabilcoin pazarına gireceği iddia edilmişti; Bloomberg bahsi biraz daha ileri taşıdı ve şirket bu konuda açık bir planı olmadığını söylese de Robinhood'un da stabilcoin ihraç etmeyi araştırdığını yazdı.

ODAK
IV. New York Belediyesi'nde bir "tanıdık"

New York Belediye Başkanı Eric Adams, rüşvet ve dolandırıcılığı da içeren 5 federal suçlamayla karşı karşıya kaldı. Adams'ın Türkiye vatandaşı 5 iş insanından ve en az bir Türkiye hükümet yetkilisinden yasa dışı bir biçimde hediyeler kabul ettiği, seçim kampanyası için yasa dışı bir biçimde ülke dışından bağış aldığı belirtildi. Adams, rüşvet ve yasa dışı bağış almakla suçlandı.

• Türkevi'nin yangın ruhsatı: Adams, Türk Hava Yolları aracılığıyla büyük indirimlerle lüks yurt dışı seyahatlerden yararlanmakla suçlanıyor. Ayrıca Adams'ın İstanbul'daki St. Regis otelinde 7 bin dolar yerin 600 dolar vererek konakladığı iddia ediliyor. İddianamede aynı zamanda, Adams'ın başkanlık kampanyasının, Türkiye Cumhuriyeti Başkonsolosluğu olarak hizmet veren Türkevi gökdeleninin inşasından sorumlu Turken Vakfı'nın üç üyesinden 6 bin dolar bağış aldığı iddiasına yer veriliyor. Bunların karşılığında da Türkevi'nin New York yangın yönetmeliğine uyumu için gereken ruhsatın sağlandığı belirtiliyor.

• İstifa etmedi: Bronx temsilcisi Alexandria Ocasio-Cortez de dahil olmak üzere Demokratların ilerici kanadının üyeleri Adams'ın istifa etmesi gerektiğini söylese de, Üç yıl önce New York'un 110. belediye başkanı olarak seçilen 64 yaşındaki emekli polis Adams, suçlamalara rağmen istifa etmedi ve New York sakinlerinden, savunmasını dinlemelerini istedi.

• Şimdi ne olacak? Adams, görev süresi sona ermeden istifa ederse yerine geçici olarak Jumaane Williams atanacak ve özel bir seçim organize edilecek. Olası bir seçimde Andrew M. Cuomo'nun aday olması muhtemel. Adams ilk açıklamalarına göre istifayı düşünmüyor. New York Şehir Tüzüğü, çok sık rastlanmayan bir uygulamayı, eyalet valisinin başkanı görevden almasını da öngörüyor. Bu kapsamda teamül gereği vali Kathy Hochul Adams'ın görevini 30 günlüğüne askıya alabilir, kendisine suçlamalarını tebliğ ederek ve savunmasını dinleyerek, dilerse görevden alma kararı verebilir. Ancak bu gibi bir sürecin en son 1931'de yaşandığı biliniyor.

• Özgür Özel, dün New York'ta, Türkevi önünde konuya ilişkin bir soruya, "Türkiye rüşvet vermeye ihtiyaç duyacak bir ülke değil. Hepimizin gurur duyduğu böylesine bir binanın kazandırılması sürecinde bir jest gördüysek, fazlasını ABD’nin Ankara Büyükelçiliği’ne tahsis edilen o muhteşem alan için yapmışızdır. Bunun parayla, pulla ölçülecek bir tarafı yok. Güçlü müttefiklik ilişkileri bunu gerektirir zaten" ifadelerini kullandı.

• "Keşke Özgür Özel iddianameyi okusaydı" diyen gazeteci Cansu Çamlıbel, Özgür Özel'in "hukuksuzluğu ve usulsüzlüğü savunmuş olduğunu" söyledi.

👋

Kişisel tüketim harcamaları verisi başta olmak üzere, gün içinde diğer haberlerle, 𝕏’te, Portfolyo.co’da, Instagram’da ve LinkedIn’deyiz. Görüşmek üzere!