Herkese merhaba. ABD borsalarında geçtiğimiz haftanın paniği atlatıldı, piyasalar enflasyon haftasına taze bir başlangıç yaptı. BIST 100 10 bin puan altında sıkıştı. Bitcoin'de toparlanma işaretleri görülürken Avrupa'da Draghi'nin raporu konuşuluyor.

• Apple, dün yeni iPhone'u tanıttı. iPhone 16 tasarım ve donanım olarak yeni kamera özelliklerinin ve yeni bir düğmenin dışında sınırlı iyileştirmeler içeriyor. Apple, Apple Intelligence özelliklerinin kullanıcıların ilgisini çekmesini umuyor. Apple Intelligence önümüzdeki ay iOS 18.1 ile sunulacak. İlk etapta İngilizce özellikler ilerleyen süreçte Çince, Fransızca, Japonca, İspanyolca gibi dillerle zenginleştirilecek. Şirket ayrıca Glowtime adını verdiği etkinlikte Apple Watch 10 ile AirPods 4'ü de tanıttı. Etkinlik devam ederken Apple'ın hisseleri %1 düştü, günü ise %0,1 atışla tamamladı. Araştırma şirketi Canalys'e göre tüketicilerin yalnızca %7'si yapay zeka özelliklerine sahip bir akıllı telefon satın almaya çok istekli. BayStreet Research'ten Cliff Maldonado, "Yapay zeka henüz kitlelerde yankı bulmadı" diyor.

ABD BORSALARI
I. Yeni umutlar

ABD'de yatırımcılar gelecek hafta beklentilerin altında gelen istihdam raporunun şokunu atlattı ve yeni haftaya yeni umutlarla bakmaya, enflasyon okumasını beklemeye başladı. Geçtiğimiz haftanın kayıpları, 9 Eylül haftasının ilk işlem gününde büyük ölçüde telafi edildi. S&P 500'deki 11 sektör kazandı. S&P 500 %1,2 artarken Dow'daki kazançlar da %1,2 oldu. Geçtiğimiz haftanın güçlü kaybedenlerinden Nasdaq Bileşik endeksi de %1,2 değer kazandı.

• Kazananlar, kaybedenler: S&P 500'ün yeni üyelerinden Palantir, haberin ardından %14 değer kazandı. Dell hisseleri de %3,8 yükseldi. Sendikayla anlaşmaya varan Boeing'in hisseleri %3,5'e yakın prim yaptı. Kenevir hisseleri, Donald Trump'ın kenevirin sınıflandırmasını daha az kısıtlayıcı bir yere indirme konusunda sinyal verdikten sonra yükseldi. Trulieve %10,2, Ayr Wellness %11,6, Cresco Labs %6,2 değer kazandı. Antitröst davası dün başlayan Alphabet %1,5 değer kaybetti.

• Dikkat çağrısı: Northwestern Mutual'dan Brent Schutte, Fed'in ekonomik yavaşlamayı başarıyla durdurduğunu ve resesyondan kaçındığını ya da geç hareket ederek ekonomik daralmayı kaçınılmaz hâle getirdiğini anlamanın biraz zaman alabileceğini düşünüyor ve yatırımcıları büyük riskler alma konusunda dikkatli olmaya çağırıyor. Bank of America analistleri, teknoloji hisselerinde düşüşü satın alma konusunda dikkatli olma çağrısında bulunuyor. Zira BofA'ya göre sektör son satışlara rağmen riskli olmayı sürdürüyor.

• Enflasyon bekleniyor: Bu akşam Donald Trump ve Kamala Harris münazası takip edilecek. Yarın ağustos ayına ilişkin TÜFE verisi açıklanacak.

BORSA İSTANBUL
II. İşsizlik ve sanayi üretimi geriledi

BIST 100 dün Fitch Ratings'in not artışının etkisiyle güne görece iyi başlamıştı, ancak zayıf görünüm gün sonuna doğru etkisini iyice gösterdi ve kapanışa doğru hızlanan satışlarla BIST 100 %0,73 değer kaybetti. Gedik Yatırım analistleri dünü 9.700 puanda tamamlayan endeks için 9.650 ve 9.600 aralığını güçlü bir destek bölgesi olarak takip ediyor. BIST 100'de bugünkü açılış %0,39 kazançla geldi. Bankacılık %0,44, holding endeksi %0,30 değer kazandı.

• İşsizlik: Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) açıkladığı temmuz işsizlik verilerine göre mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı temmuzda bir önceki aya göre %0,4 puan azalarak %8,8 seviyesinde gerçekleşti. Haziranda %29,2'yi gören geniş tanımlı işsizlik %26,5'e geriledi.

• Sanayi üretimi: TÜİK Temmuz 2024 sanayi üretim endeksine göre sanayi üretimi yıllık %3,9 azaldı. Aylık bazda ise %0,4, hafif artış kaydedildi.

• Başka? HSBC, Türkiye'ye ilişkin değerlendirmelerini paylaştı. Banka, gevşeme döngüsünün önümüzdeki yıl başlamasını ve politika faizinin 2025 sonunda %30 olmasını bekliyor.

KRİPTO
III. Bitcoin'de küçük çaplı toparlanma

Geçtiğimiz hafta sonunu 54 bin dolar seviyelerinde geçiren Bitcoin pazartesi günü biraz olsun toparlandı ve 57 bin dolar seviyesini tekrar kazandı. Yine de Bitcoin için ağustos ve eylüle dair genel negatiflik sürüyor ve bazı analistler, yakın vade için nadir pozitif katalizör gözlemliyor. Bitcoin'de ümitler daha çok dördüncü çeyreğe kalmış gibi görünüyor.

• Kripto dışı faktörler: NYDIG'den Greg Cipolaro, Bitcoin boğalarının olumlu katalizörler için kripto dışındaki faktörlere bakabileceğini düşünüyor. Bu faktörlerin başında istihdam, enflasyon, Fed faiz politikaları gibi makro haberlerin yanı sıra başkanlık seçimleri öne çıkıyor. Cipolaro, kasım ayının sektör için kritik aylardan biri olacağını düşünüyor.

• Harris'in tutumu hâlâ belirsiz: Geçtiğimiz haftalarda çıkan, Kamala Harris'in super PAC'ler aracılığıyla kripto bağış alabileceği yönündeki haberlerin ve başkan adayının danışman ekibinin kripto sektör paydaşlarıyla görüştüğüne dair söylentilerin ötesinde, Kamala Harris'in kripto konusundaki politikasına dair net bir açıklama hâlâ gelmedi. Harris, adaylık kampanyasının temelini oluşturan politika önerilerini internet sitesinde yayımladı. Genellikle ekonominin sosyal boyutlarına, girişimciliğe, inovasyona, orta sınıf ve enerji maliyetlerine değinen birkaç başlık içinde kriptonun adı geçmedi.

• Bernstein: Aracı kuruluş Bernstein, seçim senaryolarının kripto piyasalarına etkisini değerlendiren son şirketlerden oldu. Bernstein'a göre Donald Trump'ın galibiyeti durumunda Bitcoin bu yıl içinde 90 bin doları görür. Ancak Harris'in zaferi, 30 bin - 40 bin dolar seviyelerine doğru bir gerilemeye yol açabilir. Bernstein'ın bu tahmini Demokratların kriptoya karşı bugüne kadar uyguladığı tutuma göre yaptığını da not düşelim.

ODAK
IV. Süper Mario'dan Avrupa'yı kurtarma planı

Eski Avrupa Merkez Bankası Başkanı ve eski İtalya Başbakanı, Süper Mario olarak da anılan Mario Draghi, Avrupa'nın durgun ekonomisini güçlendirmenin yollarını açıklayan 400 sayfalık raporunu açıkladı. Draghi, son seçimde yeniden seçilen Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen tarafından geçtiğimiz yıl Avrupa'nın geleceğine ışık tutacak bir rapor hazırlamak için görevlendirilmişti.

• Neden önemli? Pandemi, Rusya'nın Ukrayna'yı işgali, enerji krizi ve bilumum krizlerde zorluklar yaşayan Avrupa, ekonomik anlamda ABD ve Çin gibi ülkelerin ne denli gerisinde kaldığına dair bir öz eleştiri sürecine girdi. Avrupa'nın 2000'lerde başlayan büyüme ivmesi kaybını konu alan ve 150 öneri sunan rapor, karamsar teşhisler içeriyor.

• Neden "Süper Mario"? Draghi, Avrupa Merkez Bankası Başkanlığı yaptığı dönemde, Euro bölgesinin 2011 - 2012'de yaşadığı borç krizinin çözümünde önemli rol oynadığı için bazı medya kuruluşları tarafından Nintendo'nun aynı isimli efsane oyununa atıfla Süper Mario olarak anılmaya başlanmıştı.

• Teknoloji ve imalat: Draghi temelde Avrupa'da teknoloji ve üretim problemlerine işaret ediyor. Almanya'nın küresel güçlerinden Volkswagen'in Almanya fabrikalarını kapatmayı değerlendirdiği bir dönemde Draghi'den gelen eleştiriler daha da anlam kazanıyor. Süper Mario, "Araştırma ve yatırım harcamalarında lider şirketler 20 yıl önce sahip olduklarımızla aynı - otomobiller. ABD'de 20 yıl önce otomobil ve ilaçtı. Şimdi her şey dijital" diyerek son 20 yılda Avrupa'nın nerede geri kaldığını bu örnekle açıklıyor.

• 800 milyar euro: Draghi'nin 400 sayfalık raporuna göre, Avrupa'nın ABD ve Çin gibi rakiplerine ayak uydurabilmek için yılda en az 750 ila 800 milyar euro'yu gözden çıkarması gerekiyor. Bu artışın sağlanması, AB'nin yatırım payının bugün GSYİH'nin yaklaşık %22'sinden %27'ye çıkmasını gerektirecek.

• Ortak borçlanma araçları ve savunma vurgusu: Draghi, AB'nin dijital ve yeşil dönüşüm hedeflerinin yanı sıra savunma yeteneklerinde ihtiyaç duyduğu gelişmelerin karşılanması için ortak borçlanma araçlarının kullanılması gerektiğini de söylüyor. Şayet bu yapılmazsa, şebekeler, savunma teçhizatları, savunma Ar-Ge'si gibi kamu mallarının tedariği riske giriyor.

• Çin bu kez bir "tehdit": Euronews haberine göre Avrupa Birliği son yıllarda Çin'i ekonomik ve sistemik bir rakip olarak gördü; ancak bugün bu ton biraz daha değişiyor ve Draghi'nin raporuyla Çin artık bir "tehdit" olarak görülmeye başlanıyor. Draghi, Çin'e artan bağımlılığın Avrupa'nın karbondan arındırma hedeflerini karşılamanın daha hızlı ve daha ucuz bir yolunu sunabileceğini belirterek Çin'in devlet destekli rekabetinin aynı zamanda bloğun temiz teknoloji ve otomotiv endüstrileri için bir "tehdit" oluşturduğunu söyledi.

• İnovasyonu ticarileştirme: Draghi, Avrupa'nın inovasyonda başarısız olmasının gerekçesinin fikir veya istek eksikliğinden değil, yeniliği ticarileştirmedeki eksikliklerden kaynaklandığını düşünüyor. Draghi, Dünyanın bir yapay zeka devriminin eşiğinde olduğu bu dönemde Avrupa'nın geçtiğimiz yüzyılın "orta teknolojilerinde ve endüstrilerinde" sıkışıp kalmayı göze alamayacağını vurguluyor.

• Neler olacak? Draghi'nin bulgularının bir süre daha konuşulması ve yankısını sürdürmesi muhtemel. Ancak eyleme geçişi konusunda şüpheler var. Zira Avrupa Birliği bir yandan blok içindeki uyumsuzluklarla, bir yandan yükselen aşırı sağ ile, bir yandan çevresel dönüşümle ve bir cephede de savaşla uğraşıyor. Özellikle Fransa ve Almanya'daki liderlerin son seçim sonuçlarıyla zayıfladığı bir dönemde, Draghi'nin kurtarma planının eyleme ne ölçüde dönüşebileceği belirsizliğini koruyor.

Görüşmek üzere 👋

Gün içinde ve hafta boyunca 𝕏'te, Portfolyo.co’da, Instagram’da ve LinkedIn’deyiz. Görüşmek üzere!