Trump emperyalizmi

Yeni başkan Trump Kanada'yı eyalet, Panama Kanalı'nı ABD Kanalı yapmak; Grönland'ı satın almak istiyor. Ne kadar şaka, ne kadar gerçek, kimse bilmiyor.

Herkese merhaba. Bugün 27 Aralık Cuma. ABD endekslerinde dün Noel Baba rallisinin izi yoktu. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası 250 baz puanlık faiz indiriminin gecesinde 2025 takvimini yayımladı. Kripto para piyasaları sönük. Son başlıkta Trump'ın Kanada, Grönland ve Panama çıkışları var. Gündeme geçmeden önce:

  • 🇦🇿 Kazakistan'da düşen Azerbaycan uçağı: Euronews haberine göre Azerbaycan Havayolları uçağının Kazakistan'da düşmesine Rusya yapımı bir füze sebep olmuş olabilir. Moskova, soruşturma tamamlanana kadar "hipotezler" yaymama çağrısında bulundu. Hükümet kaynakları Euronews'e, pilotların acil iniş taleplerine rağmen uçağın hiçbir Rusya havaalanına inmesine izin verilmediğini söyledi.

  • ☀️ Türkiye'nin iklim karnesi: İklim alanında çalışan sivil toplum kuruluşlarının paylaşımına göre Türkiye'nin güneş ve rüzgâr enerjisi kapasitesini dört katına çıkarma hedefi olumlu bir adım, ancak hedefin ulusal enerji planına hâlâ dâhil edilmemesi endişe yaratıyor. Öte yandan Afşin Elbistan A kömürlü termik santralini genişletme planlarıyla kömürde ısrar edilmesi, 2053 Uzun Dönemli İklim Stratejisinde fosil yakıtlardan çıkışın yer almaması, nükleer enerjinin 2050'ye kadar üç katına çıkarılması taahhüdü ve sivil toplumla birlikte hazırlanmayan İklim Kanunu'nun akıbetinin belirsiz olması, karnenin olumsuz notları arasında.

ABD BORSALARI
I. Ralliden iz yok

ABD endeksleri tatil dönüşü işlemlere zayıf başladı. Hatta önce kayıplar görüldü, ancak kapanışa doğru kayıplar silindi ve en azından Dow küçük bir kazanç elde etti. Gerçekten küçük. %0,07. S&P 500 %0,04 düştü, Nasdaq Bileşik ise %0,1'den az kayıpla tatil sonrası seansı 20 bin puanın üzerinde tamamlamayı başardı.

  • En iyi Noel arifesi: S&P 500 Noel arifesindeki yarım günlü kseansta %1,1 kazanmıştı. Bespoke'a göre endeksin bu kazancı 1974'ten bu yana en iyi Noel arifesi performansı. Haftalık bazda S&P 500 %1,8, Dow %1,1 kazandı. Nasdaq'ın şimdiye kadarki kazancı ise %2,3 oldu.

  • Haftalık veri: 21 Aralık'ta sona eren haftadaki işsizlik başvuruları, 225 binlik konsensüs tahminin altında geldi ve 219 bin olarak açıklandı. Ancak işsizlik yardımı için tekrarlayan başvurular 1,91 milyona yükselere 13 Kasım 2021'den bu yana en yüksek seviyeye ulaştı.

  • Noel Baba rallisi devam edecek mi? Yılın son beş günü ve yeni yılın ilk iki günü görülen iyi performans Noel Baba rallisi olarak adlandırılıyor. 1950'den bu yana S&P 500'ün bu zaman zarfında ortalama %1,3 getiri elde ettiği biliniyor. UBS Wealth Management'tan Michael Zinn, "Noel Baba rallisi canlı ve iyi durumda olabilir. Göreceğiz. Yılın uykulu bir zamanı. Kurumlar işlem yapmıyor. Biraz daha perakende odaklı. Bu yüzden yıl sonunda olanlar, ocak ve şubat aylarının nasıl geçeceğinin bir göstergesi olmayabilir" diyor.

  • Muhteşem Yedili: LPL Financial'a göre Apple, Nvidia, Alphabet, Meta, Amazon, Tesla ve Microsoft, seçimden bu yana toplamda %20 yükseldi. S&P 500'ün 5 Kasım'dan bu yana elde ettiği %4,5'lik artışın yaklaşık %85'i, bu yedi şirketten geldi. Apple'a bir parantez daha açalım, tatil dönüşü seansta 52 haftalık zirvesine ulaşan iki şirketten biri Apple'dı ve Wedbush, piyasa değerini 3,9 trilyon dolara taşıyan şirket için 12 aylık fiyat hedefini 325 dolara yükseltti.

BORSA İSTANBUL
II. TCMB'nin 2025 takvimi

İki önceki gün 2025 Para Politikası metnini yayımlayan, dün de 250 baz puanlık indirimle faiz indirimlerine başlayan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 2025 toplantı takvimini de dün gece yayımladı. TCMB 2025'te 8 toplantı yapacak ve bu toplantıların ilki 23 Ocak'ta gerçekleştirilecek. Yıl boyunca şubat, kasım, mayıs ve ağustos ayları pas geçilecek.

KRİPTO
III. Sönük

Dün gece saatlerinde 100 bin dolar seviyelerine tekrar yaklaşan Bitcoin, perşembe sabah Asya işlemlerinin açılmasıyla birkaç saat içinde 95 bin dolar seviyelerine geriledi. Bu özetin yazıldığı saatlerde Bitcoin 95.450 seviyelerinden işlem görüyordu. Sadece Bitcoin değil, ETH, SOL, XRP, ADA, AVAX gibi altcoin'ler de %4 ila %7 kayıplar yaşadı.

  • Korkmalı mı? CoinDesk, son 48 saatteki fiyat hareketlerinin çok düşük hacimde gerçekleştiğine, ayrıca Bitcoin'in hâlâ yılın başından bu yana iki kattan fazla arttığına dikkat çekiyor. Ancak Fed'in faiz politikasının son kayıplarda etkili olabileceği de dile getiriliyor. Yine de yılın son günlerinin ocak ve şubattaki davranışlara dair pek ipucu içermeyeceği hatırlatılabilir.

  • Brezilya: Brezilya merkez bankası Banco Central do Brasil, 29 Kasım'da USDT gibi stabilcoin'leri MetaMask veya Trazor gibi bağımsız (self-custody) cüzdanlara transferinin yasaklanmasını önerdi. Bankanın bu hamlesi, Brezilya'da stabilcoin'lerin Brezilya real'indeki değer kaybına karşı bir önlem için kullanılmasından kaynaklanıyor. İstişareler gelecek yıl şubatta tamamlanacak.

  • Kripto hazine ETF'i: ETF ihraççısı Bitwise, hazinesinde hatrı sayılır Bitcoin tutan halka açık şirketleri içerecek bir borsa yatırım fonu için başvuruda bulundu. Bitwise Bitcoin Standard Corporations ETF, "Bitcoin standardını benimsemiş" ve kurumsal hazinelerinde en az bin Bitcoin tutan şirketlere yatırım yapacak.

ODAK
IV. Trump Kanada, Grönland ve Panama'yla ne yapacak?

İlhamını Medyascope'tan aldığımız bu odak için Axios'un Make America Great Again'e atıfla kullandığı tabiri sevdik: "Trump Amerika'yı harika/büyük bir yer hâline getirecek – yüz ölçümü bakımından."

  • Emperyal ruh hâli: Axios, Trump'ın seçim zaferinden bu yana emperyal bir ruh hâlinde olduğunu söylüyor. Kanada Başbakanı Justin Trudeau'yla akşam yemeği yediğini "Büyük Kanada Eyaleti'nin Valisi Justin Trudeau ile akşam yemeği yemek benim için büyük bir zevkti" ifadeleriyle duyuran Trump, takip eden günlerde önce Panama'ya Panama Kanalı'nı iyi idare etmeleri gerektiğini, aksi hâlde onlardan istemek zorunda kalacaklarını söyledi. Son adımlardan biri de Danimarka'ya bağlı özerk bir bölge olan Grönland için "Dünya çapında ulusal güvenlik ve özgürlük amaçları doğrultusunda, ABD, Grönland'ın mülkiyetinin ve kontrolünün mutlak bir gereklilik olduğunu düşünmektedir" yazdı. Üstelik bunu, PayPal'in Kurucu Ortağı Ken Howery'yi Danimarka büyükelçisi olarak aday gösterdikten sonra yaptı.

  • Ne dediler? Grönland Başbakanı Múte Egede, "Grönland bizimdir. Satılık değiliz ve asla satılık olmayacağız" dedi. Danimarka hükümeti Trump'ın bu paylaşımlarının saatler sonra savunma harcamalarında büyük bir artış duyurdu. Trump'ın Grönland'a sahip olma isteği yeni değil; ilk döneminde de Grönland'ı satın alma isteğini dile getirmiş; Danimarkalı yetkililerin Grönland'ın satılık olmamasını söylemesi üzerine ülkeye yapacağı geziyi iptal etmişti. Bu Trump'tan önce de denendi, ABD 1867'den bu yana Grönland'ı Danimarka'dan almak için birkaç kez girişimde bulundu.

  • Neden Grönland? Axios'un aktardığına göre Grönland'ın altın, gümüş, bakır ve uranyum rezervleri var; ayrıca bölgenin açık sularında petrol potansiyeli olduğuna da inanılıyor. Ayrıca Kuzey Amerika kıtasının bir parçası olmasına rağmen Avrupa'yla yakın jeopolitik bağlara sahip ve Avrupa Birliği'nden fon alıyor.

  • Neden Panama? Panama Kanalı 1977'de Panama kontrolüne verilmişti. Panama Başkanı José Raúl Mulino ülkesinin kanaldan tek bir metrekare bile vermeyeceğini söyledi. Trump ise "Göreceğiz!" diye yanıtladı. Hatta müttefiki Musk'ın yapay zeka aracı Grok'la üzerinde "ABD Kanalı'na hoş geldiniz!" yazılı bir görsel bile üretti. Panama Kanalı küresel ticarette oldukça stratejik bir nokta.

  • Trump ne yapıyor? Başkan bu çıkışlarında trollüğün, pazarlığın ve korkutmanın bir karışımını kullanıyor. Axios, "Trump dâhil hiç kimse, neyin nasıl sonuçlanacağını bilmiyor" diyor.

👋

Gün boyunca önemli iş dünyası ve piyasa gelişmelerini portfolyo.co’da, 𝕏’te, Instagram’da ve LinkedIn’de izlemeye devam edeceği