Herkese iyi hafta sonları. Kapak görselinden de anlayacağınız üzere, Portfolyo olarak yılbaşı için geri saymaya, 2024’ü geri sarmaya bu sayıdan itibaren başlıyoruz. Bugün odağımızda ABD borsaları var. Önümüzdeki iki cumartesi sırasıyla kripto para piyasalarının ve Borsa İstanbul’un bir yılını özetleyeceğiz. Yılın son cumartesisinde de 2024’e dair beklentileri bir araya getireceğiz.

Özetleri düşünürken daha çok, ABD borsalarına dair ilk haberini Mart 2024’te yayımlayan Portfolyo’nun yıl boyu gördüğü haberleri odağımıza aldık. Spesifik olaylardan ziyade temalara, üst başlıklara baktık. Dileriz ki hatırlamayı sevenler keyifle okur ve hatta dönüp dönüp bakar.

• Kapanışta: S&P 500 ve Nasdaq haftayı yeni rekorlarla tamamladı. BIST 100 %1,46 yükseldi ve eylülden bu yana ilk kez 10 bin üzerinde kapandı. Bitcoin, 100 bin dolar üzerindeki pozisyonunu geri kazandı. Ethereum, yükselen ETF ilgisi sebebiyle 4 bin doları aştı.

Son olarak Portfolyo’yu IG’de, 𝕏’te, LinkedIn’de takip etmeyi unutmamaya ne dersiniz?

İyi hafta sonları 🎅🎄❄️☃️🎁🦌

⏪ NE YILDI AMA — 2024
2024 özeti: ABD borsaları

ABD endeksleri 2024'e yüksek enflasyon, yüksek faiz, yüksek değerlemeler ve yavaş büyüme endişesiyle başladı. S&P 500'ün ocak başlangıcı fena olmasa da makro cephede seçim belirsizliği geçene kadar, Fed ilk faiz indirimini yapana kadar endeksler tam anlamıyla rahatlamadı. Kurumsal Amerika’nın liderleri yüksek enflasyonun etkilerinin biraz olsun hafiflediği 2024’te yeni bir büyüme paradigmasına hazırlandı. Yıl yapay zekanın yılıydı, yükselen performanslar, CEO’ların görev sürelerini kısalttı. 2024’ün ABD endekslerinde öne çıkan 10 teması, Portfolyo’nun perspektifinden, aşağıdaki gibi özetleniyor.

1️⃣ Dört yıl sonra ilk faiz indirimi

Jerome Powell liderliğindeki ABD merkez bankası Fed’in 2024’ün başında zorlu bir görevi vardı. Enflasyonun yükselme hızını yavaşlat, %2 hedefine doğru yaklaş, bunu yaparken büyümeyi ve işgücü piyasalarını bozma. Yumuşak iniş olarak tariflenen bu görevin sonunda Fed’in amacı, her şeyi dengede tutacak bir faiz oranı bulmaktı. Temmuz 2023’te %5,25 - %5,50 seviyesine park eden faiz oranı, Eylül 2024’e kadar hareket etmedi.

• Jumbo: Fed, faiz indirimi döngüsünün başlayabileceğine dair en güçlü sinyali Ağustos 2024’te, Jackson Hole Sempozyumu’nda verdi. 18 Eylül’de Fed, 2008 mali krizinden bu yana yapmadığı bir şeyi yaptı ve politika faizini 50 baz puanlık jumbo bir indirimle gevşetti. Bir sonraki faiz indirimi 25 baz puanla Kasım 2024’te geldi.

• Fed neden bu kadar bekledi? Fed kimilerine göre geç kaldı, kimilerine göre erken davrandı. ABD’nin para politikasını yönetenler, karmaşık veriler sebebiyle enflasyonun yavaşladığına inanmakta çok zorlandı. Ancak günün sonunda riskler istihdam piyasalarına döndü. Buna rağmen ABD ekonomisi güçlü kalmayı sürdürdü.

• Aralık? Kasımda 227 binle beklentilerin üzerinde gelen istihdam verisi, işgücü piyasasının hâlâ sağlam olduğunu gösteriyor. Büyüme beklentilerin ötesinde olduğu için yılın son faiz toplantısını aralık ayının sonlarında yapacak olan Fed’in 25 baz puanlık bir indirime daha açık olduğu düşünülüyor.

2️⃣ Kazananlar, kaybedenler

2024'te endekslere teknoloji ve özellikle de yapay zeka hâkimdi. Yapay zekaya liderlik edenler ipi göğüslerken geç kalanlar geriledi. Pandemi döneminin yıldızlarından bazıları 2024'ün en çok değer kaybedenleri oldu. Kimisi de sadece Bitcoin biriktirdiği için adını üst sıralara yazdırdı.

Kazananlar

⭐ Nvidia: Üstün performanslı yarı iletkenleriyle 2024'ün başından bu yana %200 değer kazanan Jensen Huang liderliğindeki Nvidia, endekslerin en ağır toplarından biriydi. Wall Street beklentilerini her çeyrek aşmayı başaran Nvidia, üçüncü çeyrekte gelirini 35,1 milyar dolara taşıyarak yeni bir rekor kırdı. Dow Jones’ta Intel’in yerini alan şirket, pazar hâkimiyetini her çeyrekte sağlamlaştırdı; ancak özellikle Blackwell yarı iletkenlerinin arzında yaşanabilecek güçlükler ve satış büyümesindeki yavaşlama yılın sonuna doğru soru işaretleri yarattı.

✨ MicroStrategy: MSTR kodlu MicroStrategy, Ağustos 2020’den bu yana izlediği Bitcoin biriktirme stratejisinden yararlandı. Bitcoin’in en kritik savunucularından Saylor liderliğinde MSTR, hissedar değerini yarınlar yokmuşçasına satın aldığı ve 400 bin adetin üzerine taşıdığı Bitcoin’lerle sağladı. MSTR, yıl boyunca %460’ın üzerinde değer kazandı.

🔋 NuScale: Yapay zekanın yarattığı olağanüstü enerji ihtiyacı, Microsoft, Google, Amazon gibi devleri nükleer enerji olanaklarını araştırmaya teşvik etti. Burada da birim başına 300 megavata kadar güç üretebilen gelişmiş nükleer reaktörler olarak tanımlanan, “Küçük Modüler Reaktörler” (SMR) öne çıktı. SMR koduyla işlem gören NuScale, bu yoğunlaşan ilginin galibi oldu. NuScale yılın başından bu yana %675 değer kazandı.

☁️ Palantir: Şimdiye kadar %330’un üzerinde değer kazanan yapay zeka destekli büyük veri analitiği şirketi Palantir, tanımında geçen “yapay zeka”, “veri analitiği” ve “büyük veri” anahtar kelimelerinin etkisinin yanı sıra, Donald Trump’ın yakın çevresinden Peter Thiel’ın şirketi olması sebebiyle “Trump ticaretinden” kazananlar arasında öne çıktı.

Kaybedenler

🥚 Chegg: Pandemi döneminin en değerli eğitim teknolojisi şirketlerinden Chegg, ChatGPT lansmanından bu yana ücretli abonelerinin yarısını kaybetti. 2024’ün üçüncü çeyreğinde net kârında yıllık %13 düşüş, abonelik gelirinde %14 kayıp gören Chegg, 2021 başında kaydettiği zirvelerden %99 geriledi.

💻 Intel: Yapay zeka yarışında Nvidia’nın, Qualcomm’un, TSMC’nin gerisinde kalan Intel, dramaların en yoğun olduğu ABD şirketlerinden biriydi. Yılın başından itibaren piyasa değerinin yarısından fazlasını silen, son olarak CEO Pat Gelsinger’ı zorla emekli eden Intel, Portfolyo’nun da yıl boyunca yakından izlediği şirketlerdendi.

💉 Moderna: 2024’ün başından bu yana %60’tan fazla eriyen Moderna, Covid-19 aşılarına yönelik talebin azalmasıyla kaybetti. Moderna’ya son darbe de ABD’nin yeni başkanı Donald Trump’ın, aşı karşıtı RFK Jr.’ı sağlık bakanlığına ataması oldu. Moderna, kasım sonlarında paylaştığı umutlu beklentiler ve 9 milyar dolarlık nakit taahhüdüyle birazcık toparlansa da yıl boyunca yaşadığı zorluklarla Ar-Ge bütçesinde 3 yıllık bir kesinti planlamaktan kurtulamadı.

💊 Walgreens: ABD merkezli eczane zinciri Walgreens, 2024’te piyasa değerinin %70’ine yakınını kaybetti. 31 Mayıs’ta sona eren üç aylık dönemde de kâr beklentisinin altında kalan zincir, “Mevcut eczane modelinin sürdürülebilir olmadığının farkındayız” dedi. Walgreens için işleri zorlaştıran hamlelerden biri, 6 milyar dolar yatırım yaptığı VillageMD projesi oldu. Zincir, ilerleyen dönemde başarısız olan proje sebebiyle 160 kliniği kapatacağını duyurdu.

3️⃣ M&A günlüğü

📶 Verizon 🤝 Frontier Communications: 175 milyar dolarlık piyasa değerine sahip telekomünikasyon devi Verizon, rakibi Frontier Communications’ı 20 milyar dolara satın alacağını 5 Eylül’de duyurdu.

🚧 Blackstone 🤝 AirTrunk: En büyük alternatif yatırım şirketlerinden Blackstone, 4 Eylül'de Asya-Pasifik'teki en büyük yatırımına 16 milyar dolarlık AirTrunk satın almasıyla imza attı.

🎬 Skydance 🤝 Paramount: Hollywood’un en popüler stüdyolarından Paramount, Oracle Kurucu Ortağı Larry Ellison’ın oğlu David Ellison tarafından binbir çileyle de olsa anlaştı. Karşı teklifler, hissedar memnuniyetsizlikleri, geri çekilen teklifler, masaya geri dönmelerle geçen uzun soluklu bir satış süreci yaşandı.

🥔 Mars 🤝 Kellanova: Snickers ve M&M’s gibi markalarla tanınan atıştırmalık devi Mars, Pringles’ın sahibi Kellanova’yı ~36 milyar dolara satın alacağını Ağustos 2024’te duyurdu.

📱 Vodafone 🤝 Three: ABD piyasalarında gerçekleşmese de Avrupa’da telekomünikasyon sektörünün konsolidasyonu açısından kritik önem taşıyan, rekabet onayı yılın son günlerinde çıkan 19,1 milyar dolarlık Vodafone - Three birleşmesini de bu listeye ekleyelim.

Gerçekleşen, engellenen, ihtimali konuşulan diğer anlaşmalara dair haberler Birleşme ve Satın Alma etiketimizde listeleniyor.

4️⃣ Tesla’nın geri dönüşü

2024’ün ilk yarısı boyunca işleri pek yolunda gitmeyen Tesla’nın başı dertteydi. Elektrikli araçlara talep azaldı, Tesla’nın satışları düştü. Elon Musk’ın sıra dışı vizyonu Tesla hayranlarını ve hissedarları biraz çileden çıkardı. Bu süreçte Musk Tesla’yı bir elektrikli araç şirketinden çok yapay zeka ve otonom sürüş şirketi olarak konumlandırmaya başladı.

Bu stratejiyi Trump müttefikliğiyle taçlandıran Musk, rüzgârı kendi lehine çevirmeyi başardı. Robotaksiyi gecikmeli de olsa duyurdu. Trump’a yönelik suikast girişiminden sonra ise hem Musk’ın hem de Tesla’nın yıldızı parladı. Bilançolardan çok Elon Musk’ın Trump hükümetinde alacağı rol konuşulmaya başlandı. Tesla’nın büyük geri dönüşü özellikle ekim sonunda hız kazandı. Nisana kadar olan dönemde piyasa değerinin %40’ını silen Tesla, 6 Aralık itibarıyla yıllık kazancını %50’ye yaklaştırmıştı. Tesla sadece kasım ayında piyasa değerine 306 milyar dolar ekledi.

5️⃣ Warren Buffett’ın nakit sevdası

Omaha Kâhini lakaplı Wall Street ustası Warren Buffett'ın şirketi Berkshire Hathaway, 2 Kasım'da üçüncü çeyreğe ilişkin sonuçlarını paylaştı. Bu tablolara göre Buffett'ın kısa vadeli hazine bonolarını ve diğer nakit eşdeğerlerini de içeren nakit pozisyonu 325,2 milyar dolarla yeni rekoruna ulaştı. Şirket üçüncü çeyrekte 34,6 milyar dolarlık hisse senedi sattı ve satıcı pozisyonunu sekizinci çeyrekte de sürdürdü.

6️⃣ Ağustos paniği

5 Ağustos sabahın ortalık yangın yeriydi. ABD’de yükselen resesyon konusu, Japonya merkez bankası Bank of Japan’in politika faizini artırmasıyla denk geldi; bir yerde yanan panik kıvılcımı 5 Ağustos’ta küresel piyasaları kısa süreli bir kaosa sürükledi.

• Neler oldu? VIX volatilite endeksi, dört yılın en yüksek seviyelerine çıktı. Carry trade çözüldü, Japonya’da Nikkei tek günde %12,4 düştü. Güney Kore’de Kospi %8 geriledi. Nasdaq %3,4 geriledi, S&P 500 %3 düştü. İşlem hacimleri o kadar yükseldi ki Fidelity, Charles Schwab, Robinhood gibi platformlarda kesintiler yaşandı. Bitcoin dahi 50 bin dolara kadar çekildi.

• Neyse ki: Panik çok uzun sürmedi. Yatırımcılar yaşananı basit bir glitch gibi okumayı seçti ve piyasalar kademeli bir biçimde toparlandı.

7️⃣ İstifalar, emeklilikler, ayrılıklar

Challenger, Gray & Christmas’ın verilerine göre 2024’te 1.800’den fazla CEO istifa etti, emekli oldu ya da görevden alındı. CEO ayrılıkları geçtiğimiz yıla kıyasla %19 arttı ve 2002’den bu yana en yüksek seviyeye ulaştı. Sadece teknoloji şirketleri, bu yıl toplam 174 CEO değişikliği duyurdu. 

Dikkatimizi çekenler:

⭕ Stellantis CEO’su Carlos Tavares’in emekliliğini, Intel CEO’su Pat Gelsinger’ın zorunlu emekliliği izledi.

⭕ Aktivist Elliott Management’ın yakasından düşmediği Southwest'te Gary Kelly emekliliğini duyurdu.

⭕ UiPath CEO’su Rob Enslin, Grayscale CEO’su Michael Sonnenshein, AWS CEO’su Adam Selipsky istifa etti.

⭕ Starbucks, Narasimhan’ı Chipotle CEO’su Brian Niccol ile değiştirdi.

⭕ Kohl’s CEO’su Tom Kingsbury ayrılacağını açıkladı.

⭕ Morgan Stanley Yönetim Kurulu Başkanı James Gorman, görevden ayrılacağını duyurdu; Disney’in yeni CEO’sunu aramaya başladı.

⭕ Apple’ın satın alma şefi Dan Rosckes ve ayrıca Charles Schwab CEO’su Walt Bettinger emeklilik açıkladı.

⭕ Dave Calhoun kenara çekildi, Boeing’in en krizli zamanlarını yönetmek için Kelly Ortberg göreve geldi.

⭕ Skydance birleşmesi, CEO Bob Bakish’in Paramount’tan ayrılığını da beraberinde getirdi.

8️⃣ Dramasız olmaz: Vekalet çatışmaları

🏰 Yılın en büyük vekalet draması şüphesiz Disney’de yaşandı. Aktivist yatırımcı Nelson Peltz, 2312364343. denemesinde de Disney yönetim kurulunda koltuk almayı ve Bob Iger’a karşı girdiği uzun soluklu vekalet savaşını kazanmayı başaramadı. Disney’in mevcut yönetimiyle pek çok fırsatı kaçırdığını düşünen Nelson Peltz, Iger’ı ve ekibini göndermek istedi; ancak Disney yönetim kurulu kenetlenip yola 40 yıllık Disney geçmişiyle tanınan Iger’la devam etmeyi tercih etti. Mayıs sonunda Peltz, Disney’den vazgeçti ve tüm hisselerini sattı.

✈️ Dört aylık başka bir mücadele, dünyanın en büyük düşük maliyetli hava yolu şirketi olarak anılan Southwest Airlines ile aktivist yatırımcı Elliott arasında yaşandı. Dört ay süren mücadele, uzlaşmayla sonuçlandı. Anlaşma kapsamında Elliot’ın önerdiği 5 isim yönetim kuruluna dahil edildi. Yönetim Kurulu Başkanı Gary Kelly, görevden, planlanandan daha erken ayrılmaya söz verdi. 

⛏️ ABD’de listelenen iki Bitcoin madencisi de bir çatışmanın iki tarafıydı. Riot Platforms ve Bitfarms arasındaki mücadele, Bitcoin yarılanması sonrasında başladı. Bitfarms, Riot tarafından yapılan teklifi kabul etmedi. Riot şirketteki payını yükselttikçe yükseltti. Bitfarms, zehir hapı adı verilen bir taktikle hissedarların payını sınırladı. Takvimler Eylül 2024’ü gösterirken iki şirket Amy Freedman’ın Bitfarms yönetim kuruluna dâhil edilmesi üzerinde anlaştı.

9️⃣ Antitröst çilesi

2024’te büyük teknoloji şirketlerinin başı, rekabet otoriteleriyle dertteydi. Öte yandan Spirit Airlines, onaylanmayan JetBlue birleşmesinin de etkisiyle iflas başvurusu yapmak zorunda kaldı.

🔍 Google: Google, 2020’den bu yana devam eden ve şirketin arama motoru ile metin tabanlı reklamlar konusunda pazar hakimiyetini kötüye kullandığını öne süren davada haksız bulundu. Günün sonunda ABD Adalet Bakanlığı, Google’ın Chrome’u satmasını istedi. Google ayrıca 2017’de çarptırıldığı 2,7 milyar dolarlık antitröst cezasına ilişkin temyizden eli boş döndü.

🪟 Microsoft: Microsoft, 2024’ün son günlerinde, Lina Khan’ın onayladığı kapsamlı bir antitröst soruşturmasıyla gündeme geldi. Microsoft, Microsoft Server’ı başka bulutta çalıştırmak isteyen şirketlerden %400 daha fazla ödeme istediği suçlamasıyla karşı karşıya kaldı. Google, Microsoft’u bu sebepten Avrupa Komisyonu’na da şikayet etti. Ayrıca Microsoft, haksız bulunan bir uygulamadan vazgeçti ve Teams’i üretkenlik yazılımından ayırdı.

 Apple: Avrupa Birliği, Dijital Piyasalar Yasası (DMA) kapsamında Apple’ı, App Store kullanıcılarının alternatiflere yönlendirilmesine izin vermemesi nedeniyle, rekabet kurallarını ihlal etmekle suçladı. Ayrıca Avrupa Adalet Divanı, 10 yıllık bir davada, Apple’ın İrlanda’da yasa dışı bir biçimde vergi avantajlarından yararlandığını öne süren ve Apple’ı geriye dönük vergi borcu ödemekle yükümlü kılan 2016 tarihli kararı kabul etti.

🔟 T+1, 24 saat, SEC’ye yeni başkan

ABD borsaları bu yıl önemli bir değişikliğe imza atarak, hisse senetlerinin nakitle değiştirilmesi için gereken takas süresini T+2’den, T+1’e düşürdü.

New York Menkul Kıymetler Borsası, pandemiden bu yana sıcak gündemlerden biri olan, 7/24 açık borsa fikri için piyasa katılımcılarına danışmaya başladı. Son olarak, 24 Exchange isimli yeni bir borsa, düzenleyici onay aldı ve 2025’ten itibaren 5 gün 23 saat alım satım hizmeti vermeye hazırlandığını duyurdu.

ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC) Başkanı Gary Gensler, 20 Ocak’ta SEC Başkanlığını bırakacağını duyurdu. Donald Trump, SEC Başkanlığı için Paul Atkins’i aday gösterdi.

Beğendiniz mi? 👋

Haftalık özete dair görüşlerinizi, günlük Piyasa Özeti bültenlerine dair fikirlerinizi, [email protected]’da okumak isteriz. Bize yazın, bu e-postayı da beğenebileceğini düşündüğünüz herkese iletin.

Ve tekrar, iyi hafta sonları!