Herkese merhaba. Haftanın son işlem gününde ABD'de gözler TSİ 15:30'da açıklanacak ağustos tarım dışı istihdam raporunda. ABD endeksleri hafta boyunca gelen imalat PMI, JOLTS, Bej Kitap, özel sektör istihdamı gibi veri ve değerlendirmeleri takip ederek dün de satışları sürdürdü. BIST 100 dünü %0,48 kayıpla tamamladı. Bitcoin 56 bin dolara kadar çekildi. Hollanda, yarı iletken ekipmanı ihracatına yönelik kısıtlamaları genişletti. Gündeme geçmeden önce:

• 👋 𝕏'te istifa: 𝕏 CEO'su Linda Yacarino'nun "sağ kolu", 𝕏'in küresel ilişkiler başkanı Nick Pickles, 2014'ten bu yana çalıştığı şirketten ayrılacağını duyurdu. Pickles'ın istifası, geçtiğimiz hafta Brezilya'nın 𝕏'i yasaklamasının hemen ardından geldi. Pickles, Brezilya da dahil olmak üzere birçok hükümetle ilişki geliştirilmesi süreçlerini yürüttü.

• 🍂 Portfolyo Hafta Sonu: İş dünyasına ve piyasalara dair haftalık gelişmeleri beş adımda özetleyen Portfolyo Hafta Sonu yarın sizinle olacak. Henüz okumayanlar için, ilk sayısı şurada.

• 🎁 AirPods hediyesi: Portfolyo Piyasa Özeti e-posta bülteninin aboneleri arasından bir kişiye AirPods hediye ediyoruz. Bu e-postayı AirPods hediyesiyle ve günlük piyasa özetleriyle ilgilenebilecek arkadaşlarınıza iletebilirsiniz.

ABD BORSALARI
I. Jumbo faiz indirimi gelir mi?

ABD'de Fed'in eylüldeki hamlesini belirleyecek başlıca veri, istihdam verisi. Bugün TSİ 15:30'da ABD Çalışma Bakanlığı ağustos ayına ilişkin tarım dışı istihdam ve işsizlik oranı verilerini yayımlayacak. Reuters'a göre tarım dışı istihdamın ağustosta 160 bin olması bekleniyor. İşsizlik oranı beklentisi ise bir önceki ayın %4,3 değerine kıyasla %4,2.

• Neden önemli? Enflasyonun rayında düşmeyi sürdürdüğüne ve para politikasının işe yaradığına ikna olan Fed için istihdam piyasasındaki bozulma bir süredir daha önemli bir gösterge. Bugün açıklanacak istihdam verisinin Fed'in eylüldeki faiz indirimi oranını belirleyeceği düşünülüyor. Zira istihdam verileri işgücü piyasasındaki soğumanın risk teşkil ettiğine işaret ederse Fed'in ekonomiyi daha fazla soğutmadan harekete geçmesi gerekiyor. CME FedWatch'a göre yatırımcılar eylülde 50 baz puan indirimi %43 fiyatlıyor.

• Özel sektör: Tarım dışı istihdam verisinin öncüsü kabul edilen ADP özel sektör bordroları verisi, özel sektör istihdamının ağustosta 3,5 yıldan fazla bir sürenin en zayıf temposunda büyüdüğünü gösterdi. ABD'de özel şirketler ağustosta yalnızca 99 bin kişiyi işe aldı, bu Dow'un 140 binlik konsensüs tahmininin oldukça altındaydı. Kırmızı sinyal.

• Diğer göstergeler: Çarşamba açıklanan JOLTS açık pozisyonlar verisi 3,5 yılın en düşük seviyesine gerilemişti. Fed yetkililerinin görüşlerini yansıtan Bej Kitap'ta yer verilen ankette, ekonomik aktivitenin ABD'nin üç bölgesinde hafif arttığı, sabit veya azalan faaliyet bildiren bölgelerin sayısının ise beşten dokuza çıktığı görüldü. Hatırlarsak, hafta başı gelen ISM imalat PMI verisi de beklentilerin altında kalmıştı. Kırmızı sinyal.

• Ne diyorlar? O'Brien & Associates'tan Alex Manzara, "Piyasada istihdam raporu, borsa ve Fed'in ne yapacağı konusunda çok fazla belirsizlik var. Ve sonuncusu, büyük ölçüde ilk ikisine bağlı" dedi. Citi ve JPMorgan, temmuz istihdam verilerinin beklenenden zayıf geldiği 2 Ağustos'tan bu yana eylül ve kasım aylarında yarım puanlık, aralıkta ise çeyrek puanlık kesinti bekliyordu. Verdence Capital Advisors'tan Megan Horneman beklentilerden daha kötü bir istihdam raporunun jumbo faiz indirimi getirebileceğini, ancak buna rağmen, Fed'in geç kaldığı yönündeki endişeler nedeniyle bu indirimin dahi gölgede kalabileceğini düşünüyor.

• Endeksler: ABD endeksleri işgücü piyasasına, borsa hareketlerine ve Fed'in kararına dair belirsizliğin ortasında kayıplarını dün de sürdürdü. S&P 500 %0,3 düştü, Dow Jones %0,5 değer kaybetti. Nasdaq ise %0,3 kazandı.

• Kazananlar, kaybedenler: Dün elektrikli araç üreticilerinin yüzü biraz olsun güldü. Rekor teslimat bildiren Çin merkezli EV üreticisi Nio %14,52 yükseldi. Tam Otomatik Sürüş özelliğini Avrupa ve Çin'de 2025'in ilk çeyreğinde devreye almayı planlayan Tesla, bu haberin etkisiyle %4,5 kazandı. Kurumsal yazılım sağlayıcısı C3.ai, abonelik gelirlerinde düşüş açıkladığı için %8,21 değer kaybetti.

BORSA İSTANBUL
II. OVP yansımaları ve Fitch beklentisi

Dün sabah açıklanan ve gün boyu konuşulan Orta Vadeli Program'a ilişkin son yorum, dün gece saatlerinde Cumhurbaşkanı Erdoğan'dan geldi. Erdoğan'ın mesajında enflasyonla kararlı mücadele, yatırım, üretim, istihdam, ihracat, büyüme vurguları vardı. Cumhurbaşkanı, "OVP'ye güvenimiz ve desteğimiz tamdır" ifadelerini kullandı. — Erdoğan'ın son dakika değerlendirmesi, OVP'nin Şimşek ve ekonomi yönetiminin geneline siyaseten destek olduğu yönündeki yorumları da bir ölçüde doğruladı.

• OVP nasıl konuşuldu? OVP'ye dair değerlendirmelerde enflasyon ve büyümenin tutarsızlığı ve "erken seçim hazırlığı" yorumları öne çıktı. İş dünyası "istihdam, büyüme, özel sektör, ihracat" vurguları yaptı. Dahası için: Orta Vadeli Program nasıl yorumlandı?

• BIST 100'ün bundan haberi var mı? Dün Borsa İstanbul'da Halkbank ve Vakıfbank hisselerinde dikkate değer yükselişler vardı, ancak XBANK buna rağmen %0,94 kaybetti. BIST 100 dün %0,48 kayıpla 10 bin altında kalmayı sürdürdü. Bu sabahki açılış yatay oldu. Yapı Kredi Yatırım analistleri 10 bin ve 10.200 eşikleri başta olmak üzere kalıcı hareketler oluşmadıkça toparlanma çabalarının "tepki" kalıbından kurtulmasının zor olduğunu düşünüyor ve zayıf seyrin devamına daha çok ihtimal veriyor.

• 🔔 Bir yeni halka arz: İnternet sitesine göre 2023 cirosunun %66'sını ihracata borçlu şekerleme şirketi Durukan, Sermaye Piyasası Kurulu'nun (SPK) halka arzına onay verdiği son şirket oldu. Bu arada, dün Özata Denizcilik gong töreniyle işlem görmeye başladı.

• Fitch beklentisi: Uluslararası derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings'in piyasa kapanışından sonra Türkiye'ye ilişkin değerlendirmelerini açıklaması bekleniyor. EKONOMİ'nin aktardığına göre ekonomistler Fitch'ten kredi notu artışı bekliyor. Son olarak Temmuz 2024'te Moody's, Türkiye'nin kredi notunu iki puan yükseltmişti.

KRİPTO
III. Bitcoin 56 bin doların altına geriledi

ABD'deki istihdam raporu bekleyişi, zaten bir süredir işlerin yolunda gitmediği Bitcoin ve diğer kripto para birimlerindeki kayıpları derinleştirdi. En değerli kripto para birimi, iki gün önce kısa süreli gördüğü 58-59 bin dolar seviyelerinde tutunmayı başaramadı ve perşembe günü %4 gerileyip, son olarak 56 bin dolar seviyelerinde tutundu. Bu özetin yazıldığı saatlerde ise BTC 56 bin dolar desteğinden de vazgeçmiş, 55.800 dolar seviyelerinde işlem görüyordu. Kriptodaki düşüşlerin sebebi genel olarak riskten kaçınma eğilimiyle açıklanıyor ve istihdam raporu, tüm riskli varlıklar kadar Bitcoin'i de ilgilendiriyor.

• Kripto hisseleri de bu katmanlı kayıplardan nasibini aldı. Coinbase (COIN) hisseleri dün %1 değer kaybıyla kısa bir süreliğine şubattan bu yana ilk kez 160 doların altına geriledi. Bitcoin madencileri MARA, RIOT sırasıyla %4 ve %2 kaybetti.

• Birleşik Krallık'ın finansal otoritesi FCA, 2023-2024 döneminde alınan kripto şirketi lisans başvurularının %87'sinin onay standartlarını karşılamada yetersiz kaldığını söyledi. FCA'in yıllık raporunda, 31 Mart'ta sona eren 12 ay içinde yapılan 35 başvurudan yalnızca dördünün onaya hak kazandığı belirtildi.

ODAK
IV. Hollanda'dan yarı iletken ekipmanı ihracatına daha çok kısıtlama

Hollanda hükümeti bu sabah, gelişmiş yarı iletken üretim ekipmanlarına yönelik ihracat kısıtlamalarını genişlettiğini duyurdu. Hollanda Dış Ticaret ve Kalkınma Bakanı Reinette Klever, "Bu spesifik üretim ekipmanının ihracatıyla ilişkili artan güvenlik riskleri görüyoruz" ifadelerini kullandı.

• Şimdi ne olacak? Hollanda hükümetinin bu ekipmanların ihracatına yönelik denetimi artacak. Yarı iletken üretim ekipmanı geliştiren ve ihraç eden şirketlerin hükümetten lisans alması gerekecek. Hollanda Haziran 2023'te bu konuda ilk adımı atmış ve gelişmiş yarı iletken ekipmanlarının ihracatına yönelik kısıtlamalar duyurmuştu.

• Neden önemli? Hollanda, gelişmiş yarı iletken ekipmanı denince akla ilk gelen şirket olan ASML'in merkezi. ASML, teknoloji endüstrisinin artan ihtiyacına yanıt vermek için gerekli olan gelişmiş yarı iletkenleri üreten ekipmanları, makineleri geliştiriyor. Hollanda bunu biliyor ve "bu alanda benzersiz ve lider bir konuma sahip" olduğunu düşünüyor. ASML, kararın ardından yaptığı açıklamada hükümetin son tedbirlerinin 2024 mali görünümünü veya daha "uzun vadeli senaryoları" etkilemesini beklemediğini söyledi. Şirketin Avrupa'da işlem gören hisseleri en az %1 değer kaybetti. Bu gelişme bir süredir kan kaybeden yarı iletken hisselerine daha fazla kayıp olarak yansıyabilir.

• Dahası: Hollanda'nın yarı iletken ve diğer yüksek teknolojilere ilişkin kısıtlayıcı, korumacı tavrı yeni ve ilk değil. Hatta bu hafta, ABD kuantum ve yarı iletken teknolojileri üzerinde yeni ihracat kontrolleri duyurdu. Elbette konu daha çok ABD - Avrupa - Çin eksenindeki rekabetten besleniyor. Çin de boş durmuyor. Çin'in yarı iletkenler veya bu teknolojinin üretilmesinde kullanılan germanyum ve galyum gibi materyallerin sevkiyatlarına getirdiği kısıtlamaların, Avrupa'daki mineral fiyatlarını iki kat artırdığı biliniyor.

👋

Bugün ABD tarım dışı istihdam verisi başta olmak üzere haftanın son işlem gününde haber değeri taşıyan gelişmelerle 𝕏'te, Portfolyo.co’da, Instagram’da ve LinkedIn’deyiz. Görüşmek üzere!